Жұма уағыз/ Ұрпақ тәрбиелеудегі ұстаздың орыны/Қонақбаев Ғалымжан/ABU BAKIR SYDDYQ мешіті/Жаңатас

Аса рақымды, ерекше мейірімді Алланың атымен бастаймын.   Тарихтың қай кезеңіне үңілсек те, адамзаттың өркениетке жету жолында ұлы ұстаздардың ізі мен орны қашан да биік. Ұстаз – ұрпақтың жүрегіне ізгілік дәнін егіп, санасына адамзаттық һәм имани құндылықтарды сіңіретін тұлға. Халқымыздың «Ұстазы жақсының, ұстанымы жақсы» деген сөзі де ұстаздың ұрпақ тәрбиесіндегі маңызын көрсететіні анық. Ұстаз – тек білім беруші емес, ол – жүрекке әсер етіп, тағдыр қалыптастыратын, ұлттың келешегін бекем ететін темірқазық. Ұрпақ тәрбиесі – ұлттың тағдырын айқындайтын ұлы мұрат, тұтас бір халықтың болашағына бағытталған аса жауапты іс. Ал сол жауапкершіліктің ең ауыр жүгі – ұстаздың мойнында. Ұрпақтың тағдырына бағыт-бағдар беретін де, елдің ертеңін қалыптастыратын да – ұстаздың тұлғасы, өнегесі, ықпалы. Сондықтан ұрпақ тәрбиесі туралы сөз қозғалғанда, ең алдымен, ұстаз бейнесі туралы айтылатыны сондықтан. Қоғам ұстаздың қолымен өсіп-өнеді. Ұлт ұстаздың еңбегімен көгереді. Демек, ұрпақ тәрбиесінде ұстаздың орны – теңдесіз, өлшеусіз ұлы орын. Абай атамыз: Ақырын жүріп, анық бас, Еңбегің кетпес далаға. Ұстаздық еткен жалықпас, Үйретуден балаға – деп, ұстаздың еңбегін тек кәсіп емес, рухани жауапкершілік деп түсінген. Ұстаздың әрбір қадамы бала санасына із қалдырады. Сондықтан да Абай «ақырын жүріп, анық бас» деу арқылы ұстаз жолының сабырмен, байыппен, терең ойланып басылуы қажет екенін ескертеді. Ислам дінінде ұстаздың мәртебесі өте жоғары. Себебі ұстаз – білім беруші ғана емес, жүрекке иман сәулесін себуші, мінез-құлық пен рухани тәрбиенің шамшырағы. Әрине, білім мен тәрбие – қатар жүруі тиіс. Кейде қоғамда «білімді адам» мен «тәрбиелі адам» ұғымы шатасып жатады. Нағыз ұстаз осы екеуін үйлестіре білген жан. Ұрпақ тәрбиесі – тек ата-ананың ғана емес, бүкіл қоғамның, әсіресе ұстаздардың ортақ жауапкершілігі. Алла Елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) өзінің мүбәрәк хадисінде:   كُلُّكُمْ رَاعٍ، وَكُلُّكُمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ «Сендердің әрбірің бақташысыңдар және әрбірің өз қарамағындағы жандар үшін жауаптысыңдар», – деген (имам Бұхари). Сондықтан ұстаз – ұрпақ бақташысы. Ол өз шәкіртінің ақыл-санасына, жүрегіне, рухына қарай бейімделіп, үлгі бола білуі керек. Қисса Пайғамбарымыз Мұхаммед (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) дүниеден озған шақ. Жүректерде сағыныш, көкіректерде күйзеліс… Сол күндері жас сахаба Ибн Аббас (Алла оған разы болсын) жүрегінде алаулаған бір мақсатты серік етті – Пайғамбардан (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) жеткен ілімді жинау, сақтау, тарату. Бір күні ол Мәдиналық бір ансарлық жігітке: Кел, Алла Елшісінің сахабаларынан ілім үйренейік. Қазір олардың саны көп, әрқайсысы бір шырақтай, – дейді. Алайда әлгі жігіт таңырқай қарап: Саған не болған, Ибн Аббас? Пайғамбардың көзін көріп, сөзін естіген ұлы сахабалар арамызда жүргенде, сенен біреу ілім сұрайды деп ойлайсың ба?! – деп жауап береді. Бұл сөз Ибн Аббастың жүрегіне салмақ салса да, ол дауласпады. Үнсіз қалды. Бірақ ізденіс жолынан таймады. Енді ол жалғыз өзі ілім жолына бет бұрды. Қай сахабадан бір хадис жетті десе, соған қарай асығатын. Барса, сахаба үйінде демалып жатады екен. Ибн Аббас (Алла оған разы болсын) есігінің алдына жамылғысын төсеп, топырақ пен желге қарамай үнсіз жатып күтетін. Үй иесін мазалауға ұялатын. Бетіне шаң соқса да, сабырмен тосатын. Себебі ол ұстазға деген құрметті жақсы білетін. Ақыры есік ашылып, сахаба сыртқа шыққанда, көз алдында Алла Елшісінің туысы – шаңға бөккен Ибн Аббас тұрады. Уа, Пайғамбардың туысы! Неге келдің? Бір ауыз сөз айтып, кісі жіберсең, өзім-ақ келер едім ғой! – дейді сахаба тебіреніп. Сонда Ибн Аббас кішіпейілдікпен: Жоқ, мен – ілім ізденушімін. Шәкірт ұстазға келуі тиіс, – деп жауап береді. Сөйтіп, хадис сұрап, үйреніп кетеді. Жылдар жылжып, уақыт алмасқанда Ибн Аббастың айналасына ел жиналып, одан білім үйрене бастайды. Кезінде оның бұл жолын түсінбеген әлгі ансарлық жігіт те енді халықтың ортасындағы осы көрініске қарап тұрып, мойындап: Расында, Ибн Аббас (Алла оған разы болсын) менен де ақылдырақ болыпты, – деп ағынан жарылған екен. #алла #бакара #бақара #ғибадат #аллоху #уағыфз #құран #аллах #бахара