Айлананын узундугу жана тегректин аянты 6 класс математика кыргызча

Айлананын узундугу жана тегеректин аянты Айланын узундугун жана тегеректин аянтын таабардан мурда, айлана жана тегерек сымал нерселерге мисал карап корсок. Айлананын ичи кондой болот жана аларга томонкулор мисал боло алат. Иймек, шакек, баллон, Ал эми тегеректин бети туюк болот жана аларга томонкуло мисал болот. Столдун бети, тыйын, донголок ж.б Айланын узундугу. Айлананын узундугун табуунун эки жолу бар, 1-жол. Бизде томондогудой айлана берилди. Бул айлананын узундугун табуу учун жип алабыз, жана жипти тегерете айланын кырларына коюп чыгабыз. Эми кайрадан жипти алабыз да анан жаябыз. Ошондо ал кадимки кесинди болуп калат. Эми бул кесинди сызгызтын жардамы менен ченейбиз. 12см. Демек берилген айлананын узундугу 12,56см. 2-жол. Ушул эле айлана берилсин. мунусунда биз болгону айланын радисун гана ченеп алабыз. Радиус деп борбордон баштап айланын кырына чейинки аралыкты айтабыз. Радиус бизде 2см болду. Эми узундукту табуунун формуласына салабыз. Ал формула болсо томондогудой. С=2Пr бул жерде С-айлананын узундугу, п-турактуу сан, болжол менен 3.14ко барабар. Ал эми R айлананын радиусу. Эми формулага сан маанилерин койсок, 2*3,14*2=12.56. демек айлананын узундугу 12.56см. Эгерде бизге айлананын диаметри берилсе, анда томонку формулага салабыз. С=ПД, бул жерде Д-айлананын диаметри. Диаметри радиустан эки эсе чон болот, ошондуктан Д=2R болот, б.а эгерде бизге радиус берилсе, диаметрди ушул формула менен тапсак болот. Эми мисал карап корсок. Айлананын радиусу 5см, Анын диаметрин жана узундугун тапкыла. Алгач диаметрди тапсак, Д=2Р, формулага сан маанилерин коебуз, ошондо Д=2*5=10см Эми узундугун табабыз. Бул жактан узундуктун эки формуласы тен жарай берет. А мен 2-формулага салам. С=пД. Сан маанилерин коебуз. С=3,14*10=31,4см Дагы бир мисал карап корсок. Айлананын узундугу 12,56см. Анын радиусун жана диаметрин тапкыла. Эгерде бизге тескерисинче узундук берилсе, анда раиусту томондогудой табабыз. R=C/2п Сан маанилерин коебуз. R=12,56/2*3,14=2см Бизде радиус белгилуу болду, эми диаметрди радиустун жардамы менен табабыз. Д=2r/ сан маанилерин коебуз. Д=2*2=4см Тегеректин аянты. Тегеректин аянты томонку формула аркылуу табылат. S=Пr^2 ЖЕ S=ПД^2/4 Дароо мисал карап корсок. Теректин диаметри 3см. Анын аянтын тапкыла. Аянттын формуласын жазабыз. S=ПД^2/4 Эми сан маанилерин коебуз. Алгач 3ту квадратка которуп алабыз, 3тун квадраты тогуз болот. Эми аны3,14 ко кобойтобуз да 4ко болобуз, ошондо жообу 7,065