Архангай аймаг Цэцэрлэг сум Чулуут баг. "Bukhiin nutgaar" Arkhangai aimag, Tsetserleg sum Chuluut bag Zuraglaach: Kh. Bukhtulga
https://www.facebook.com/pages/Bukhtu... "FreePlay Music-Collide", sound recording administered by: 0:11 Audiam / TuneSat (Label) Ихэр гурван тамирын нутаг Их диваажингийн орон Идэр- Чулуут голын бэлчир Шүтлэн диваажингийн орон Чулуут баг Архангай аймгийн Цэцэрлэг сумын Чулуут баг нь богд хаант монгол улсын үед Сайн ноён хан аймгийн рашаант уулын хошууны багт харьяалагдаж байжээ. Чулуут багын хил хязгаар нь баруун талаараа Хөвсгөл аймгийн Галт сум, Хойд талаараа Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сум, Зүүн талаараа Хөвсгөл аймгийн Рашаант сум, урд талаараа Туулант багтай хил залгай оршино. Чулуут багын нутаг нь эргэн тойрон эгц цавчим өндөр уулсаар хүрээлэгдсэн мөн элсэрхэг говь хангай хосолсон их голынхоо усруу түрж тогтсон хясаанууд зэрэг нэн сүрдэм үзэсгэлэнтэй билээ. Чулуутын голын Хангинадгийн хясаа, Хавцгайн хясаа, Мөнгөтийн хавцал, Цагаан асга, Шангай, улааны овоо, аварга могойн зам Халзан хадны тохой зэрэг ариун дагшин газрууд олонтой нутаг юмаа. Бух хайрхан Сэлэнгэ мөрний эхэнд орших эрт дээр үеэс тахигдаж ирсэн Бух хайрхан шүтээн Чулуут багын нутагт байдаг. Бух хайрхан нь баруун тийш харж тогтсон хэвтэж буй бухын дүрстэй шүтээн юм. Завхан, увс, хөвсгөлийнхөн их шүтдэг төдийгүй сэлэнгэ мөрний эхэнд байдаг том шүтээн . 1990 оноос өмнө баруун аймгуудын сүсэгтэн олон шөнө нутгийн айлд ирж хоноод өглөө үүр цайхаас өмнө очиж залбирч мөргөж заяа буянаа даатгаад буцдаг байжээ. Эргэл мөргөл хийгээд, элс дээжээс нь аваад буцахдаа хишиг буянаа айлд орхихгүй хэмээн айлд буулгүй буцдаг. Зарим сүсэтэн даваа давтал хүнтэй дууугардаггүй гэдэг.. Шүтээн болгон өөр өөр өргөл барьц хүлээн авдаг. Тухайлбал төв аймгийн ээж хаданд цай, Хөвсөл аймгийн даяан дээрхийн шүтээнд сайн архииг өргөдөг бол бух хайрханд малын гаралтай бүтээгдэхүүн ногт, чөдөр, тушаа, хүзүүвч, сүүний цацал, малын им, дэл сүүл өргөдөг. Хайрханы зүүн чихэнд өөрийн хүсэл зоригийг шивнэж, элс дээжнээс нь авч өөрийн сүсэг бишрэлийн хэрээр хэрэглэнэ. Хамаагүй их авах, шашны эд зүйлс тавих ялангуяа архи сэржим өргөх. Овор ихтэй зүйл тавьдаггүй байна. Чулуут гол Чулуут гол нь Монгол улсын гол мөрөнүүдээс хоёрдугаарт ордог том гол юм. Чулуут гол нь Хангайн нурууны Гурван Ангархай уулын баруун хэсгийн араас эх авч Даваатын гол нэртэйгээр урсан хэд хэдэн гол горхиудыг нийлүүлэн авч Чулуут гол болон 415 км урсаж Идэр голын баруун гарт очиж нийлнэ. Анчин Хужирт булан бол Чулуут багын хамгийн арын нутаг юм Хөвсгөл аймгийн Галт,Рашаант сумтай хилэлдэг. Энэ газарт буга,хүдэр,гахай зэрэг ан амьтан элбэгтэй Баян хангай байжээ. 1993 оноос ямарч хараа хяналтгүйгээр ашиг хонжоо хайсан хүмүүс ан гөрөө хийж буга, хүдэр, гахайн хувь заяанд хар толбо суулгаж юу ч үгүй устган үгүй болгосон байна.
