ДАНЖУУРЫН ГЭРЭЛТ ХӨШӨӨ

ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн дурсамж” хөтөлбөрийн олон улсын баримтат өвд Монгол шунхан Данжуурын нэмэлт болж (inclusion) авсан ДАНЖУУРЫН ГЭРЭЛТ ХӨШӨӨ(2017 он). Монголчууд эрт дээр хад чулуу, хөшөө дурсгал түүхэн үйл ажиллагаа тэмдэглэн үлдээсээр ирсэн баримт олон бий. 1928 оноос хойш нэг хүн болж урласан Данжуурын боржин чулуун гэрэлт хөшөө юм. Монгол шунхан Данжуурын 226 ботийг 1924 онд тус хотод залж авчирсан дурсгалд зориулан бүтээсэн юм. Ноён хан аймгийн Засаг Чин ван Наянтын Цахарын сүрэг хошууны Шашнийг бадруулагч сүмд хадгалагдаж байсан Монголхан Данжуурын 226 ботийг Монгол улсын судар бичгийн хүрээлэнг төлөөлж анхны дарга Тэдний Жамъян гүн, Жонон ван Ширнэндамдин нар Бээжинд очиж Сайн вантай гэрээ, гарын үсэг зурж Монгол шунхан Данжуур. Судар бичгийн хүрээлэнд олж авсан түүхтэй, тэрхүү хүлээн авч авсан гэрээгээр хийсэн барилгаг боржин чулуугаар босгож, тухайн үеийн мөнхжүүлэхээр хэлэлцэн баталгаажуулсан түүхтэй. Гэрэлт гэрэлт хөшөөг улсын музейн эрхлэгч Н.Дэв (1891-1960) 192 Тусгаар тогтнолоо сэргээн засварласан ямар нэг хэв загварт баригдсан, бүтээгчийн уран бүтээл илэрхийлээгүй уламжлалт чулуун суурьтай бүтээл нь хүн төрөлхтөнд хадгалагдаж буй ном шүтэх, хадгалсан, хадгалсан хамгаалалтыг уламжлалтаар нь онцлог. Хоёр луу бие биеэ ороосон титэм хэсэг дүрслэгдсэн бол суурь дээр нь хэд хэдэн хээтэй цэцэг дүрслэгдсэн байна. Мөн хөшөөний гол хэсгийн өвөр талд 13 мөр, ар талд 6 мөр бичгийг сийлжээ. Энэ нь 94 сарын 10 сарын 28-нд 192 дугаар зүйл, монгол, хятад хэлээр хувцастай, тус тусын гэрээнд гарын үсэг зурж, зүүн дээд талд нь Сэцэн чин болон Наянтын тамга, баруун дээд талд Монгол улсын Ардыг гэгээрүүлэх боломжтой. Мөн гэрээ хийсэн 3 хүн болон бүтээгч нийт 4 хүний ​​гарын үсгийг холбох чулуун өв юм. Н.Дэндэв 1928 оноос хойш тус гэрэлт хөшөөг урласан бөгөөд эрүүл мэндийн шалтгааны улмаас 1955 онд үлдсэн цөөн хэдэн үсгээ сийлэн байсан. 37 насандаа бүтээгдсэн бүтээн байгуулалтад 195 онд 64 насандаа дутуу бүтээн 64 үсийг гүйцэтгэсэн байна. Энэ нь тухайн хүний ​​хүнээс хир их оролдлого хийж байгаа юм. Уг гэрэлт хөшөө нь номыг хадгалан хамгаалах тухай үүрдийн гэрээгээр баримтжуулсан хаана ч давтагдашгүй цор ганц, жинхэнэ эх төрхтэй байгаа өв юм. Данжуурын гэрэлт хөшөө нь дэлхийн өвийн тухай мэдээлэл, номд зориулж бүтээгдсэн, номын эзэмшигчийг МУС болгон хөшөөнд мөнхөлсөн чухал ач холбогдолтой баримтат өв юм. Энэ нь мөн давхар баримтат өвийн хадгалалт хамгаалалт, эзэмшигчийг нотлон баталгаатай гэрээ байгуулсан нь соёлыг дээдлэгч Монгол түмний түүхийн гэрч юм. Тус хөшөө нь 1955 оноос Дархан вангийн хашаа буюу Хүрээлэнгийн хашаанд /одоогийн Үндэсний сан/ байж байгаад 2005 онд Үндэсний номын сангийн захирал асан Г.Аким-ын санаачлагааар Данжуурын гэрэлт хөшөөг шилэн хоргонд хийж залсан.