Ақпаратты өлшеу. Алфавиттік әдіс - [Алматы баспасы]

Сәлем достар. Микрофонда ЕСЕНБЕКОВ КУРБАНАЛЫ. Алфавит – ақпаратты ұсыну үшін қолданылатын, шектелген символдар жиыны. Алфавиттегі символдардың толық саны алфавиттің қуаттылығы деп аталады. Егер алфавиттегі барлық символ бірдей жиілікпен кезігеді (тең ықтималды) деп жорамалдасақ, онда әр (Х) символдың беретін ақпарат көлемі Хартли теңдеуімен есептеледі. Бит – ақпаратты өлшеудің негізгі бірлігі. Байт – қуаттылығы 256-ға тең алфавиттің бір символының салмағы. Себебі 256 = 28 болғандықтан, 1 байт = 8 бит болады. 32 символдық алфавиттің көмегімен жазылған хабар 40 символдан тұрады. Хабардың ақпараттық көлемі қандай? Кітаптың 150 беті компьютерде терілген. Әр бетте 40 жол, әр жолда 60 символ бар. Кітаптағы ақпарат көлемін анықта. Қазақ алфавиті 42 әріп, тыныс белгілері мен 10 цифрды қоса есептегенде жалпы 64 символ деп қарастырайық. Ағылшын алфавиті 26 әріп, тыныс белгілерімен бірге 32 символ делік. Қазақ алфавитіндегі 70 символдан құралған хабар мен ағылшын алфавитіндегі 70 символдық хабардың ақпараттық көлемдерін салыстыр. Оңтүстік Америкада Амазонка өзені жағалауын мекендейтін үндістердің бүгінге дейін белгісіз болған бір тайпасы табылды. Тайпаның алфавиті бар болғаны 8 әріптен тұрады. Сонда бұл алфавиттің бір әрпі қанша ақпарат көлемін береді? Жер ғаламшарының даму кезеңдерінде бірнеше өркениет өмір сүріп, жоғалған. Сол өркениеттердің бірінде белгілі бір хабардың бір символының ақпараттық көлемі 6 бит болған делік. Жоғалған өркениет алфавитінде қанша символ бар екенін анықта. 128 символдық алфавиті бар үндістер тайпасының 30 әріптен тұратын хатын шабарман көрші тайпаға жеткізді. Ол қандай ақпарат көлемін жеткізді? 16 символдық алфавитте 512 символдық хабар қанша килобайтты құрайды?