#НартайАралбайұлы #NartayNews #НартайНьюс #nartaynews Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі О.А. Бектеновке ДЕПУТАТТЫҢ САУАЛЫ Құрметті Олжас Абайұлы! Бүгінгі депутаттық сауалым жұртта жылдам болғанмен Қазақстанда табанына тас байлап алған интернет хақында. Мақтанғанда алдына қара салмайтын жауаптылар ғаламтордың ғаламаты тұрғысынан Токионы оздық деп айды аспанға шығарғаны кеше ғана. Токиодағылар біздің тілді түсінбеді әйтеуір, әйтпесе ұлттан ұят болар еді. Ал шын мәніндегі жағдай қалай, ақпаратты ақтарсақ әлемге әйгілі Speedtest-тің биылғы мәліметі мәлім болады. Ол жерде Қазақстан интернеттің тұрақты жылдамдығы жағынан әлемдегі 155 елдің ішінде 88 орында тұр екен. Интернеттің инесіне отырған қауымның есебінен көрші елдерді іздесек, бәрі бізден озып кетіпті. Мәселен, Моңғолия, Қырғызстан, Украина, Өзбекстан, Беларусь, Ресей бәрі біздің алдымызда тұр. Ол ол ма, сандық технологиядан талайды сан соқтырамыз деген Қазақстандағы интернеттің жылдамдығы Эквадор, Гренада, Ямайка, Бруней, Никарагуа, Сальвадордан да төмен екен. Бұл тарихта болмаған төмен көрсеткіш десті сарапшылар. Тарих дегеннен шығады, өткен аптада Қазақстанның футболы үшін тарихи матч болды. Көппен бірге көрейік деп аяқдопты асыға күттік. Бірақ көгілдір экранға телмірген күйі қалып кеттік, себебі тарифты қымбаттатудан алдына қара салмайтын отандық байланыс операторлары маңызды матч басталғанда масқара болды. Елдің жартысы Қайраттың ойынын көре алмады, себебі интернет істемеді, желі жүктемеді, экран біткен қатып қалды. Мақтаулы tv+ делінген Қазақтелекомнан тіптен қайыр болмады, көрсетпеді. Ағайын ашынды, бірақ байланыс операторлары елді елеген де жоқ. Себебі олар тарифтің бағасын көтергеннен басқаға бас ауыртпайтын секілді. Оған дәлел, Қазақтелеком интернет бағасын 20%-ға дейін өсірген. Сапасының сиқы анау. Тіптен аталған компания басшылық құрамына 20 миллион теңгеге дейін бонус береді деген дерек, тиісті таблица желіде жүр. Басқа операторларда оңып тұрған жоқ. Қазір Қазақстанда 26 млн 300 мың ұялы байланыс қолданушысы тіркелген. Олардың төлемақысы жарықтың жылдамдығымен өсіп барады. Мысалы Beeline шілдеден бастап бірқатар тарифтің бағасын мың теңгеге өсірді. Tele2 мен Altel де бағаларын мың теңгеге қымбаттатып тастапты. Ізінше Кейсел мен актив 18 тарифтің құнын 25%-ға дейін өсіріп тастады. Бұл сорақылық! Орталықтағы интернеттің бағасы у-дай, сападан жұрдай деп жүргенде шалғайдағы ағайын тіптен заманның игілігінен ада қалды. «Қолжетімді интернет» ұлттық жобасы аясында 2024 жылы 328 елді-мекенді спутниктік арнаға қосу жоспарланған. Бірақ ұлттық жобадаға ол меже ұмыт болды, мүлдем орындалмады! Спутниктік арнасыз қалған ауылдағы ағайынның мәселесін мемлекеттік орган қалай шешті дейсіздер ғой? Жәй ғана, Цифрлық даму министрлігі аталған жобаны орындауды 2025 жылға ауыстыра салды. Биылғы жылда бітуге таяу, бірақ нәтиже шамалы. Мемлекет басшысы: «Қазақстан алдағы 3 жылда цифрлық елге айналу керек» деді жолдауда. Бұл тапсырманы біздегі салаға жауаптылар салақтыққа салмай орындай ала ма? Күдік көп. Себебі жасанды интеллектіні енгізу туралы жиында ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің өзі көптеген медициналық мекемелерде интернет сапасыз немесе мүлдем жоқ деген еді. Ғаламтордың сапасыз сиқына қарамай монополистер қаладағы әр тұрғын үй кешенін меншіктеп алғаны және бар. Яки, бір үйге бір байланыс операторы қызмет көрсетеді, басқа компанияның интернетін тартуға рұқсат бермейді. Аталған проблеманы 2023 жылы көтерген едім, Цифрлық даму проблеманы мойындап тиісті заңнамалық өзгеріс дайындағандарын, мәселені әне-міне шешетіндерін айтқан. Арада 2 жыл өтті, бірақ нәтиже жоқ! Аталған мәселелерді мадиық мынадай ұсыныстар енгіземін: Еліміздегі барлық интернет операторларының тарифтерді заңсыз өсіруне қатысты тергеу өткізу керек. Айыптылар айыппұлмен ғана құтылмай республика аумағында қызмет көрсету құқығынан айрылуы тиіс. Қазір еліміздегі байланыс операторлары тарифтерінің бағасын 2 есеге төмендету керек. «Қолжетімді интернет» ұлттық жобасы неге уақытылы жүзеге аспағанын анықтап жауаптыларды тиісті жауапкершілікке тарту қажет. Бір тұрғын үй кешенін бір байланыс операторына меншіктеп беретін үйді басқарушы компанияларды жауапқа тартып, аталған заңсыздықты жоятын нормаларды уәкілетті министрлік дереу ұсынуы керек. Сапасыз интернет пен ұялы байланыссыз отырған ауылдардағы проблемаларды шешу үшін Үкімет тарапынан арнайы комиссия құрып, оның құрамына қоғам белсенділерін, сала мамандарын және депутаттарды қосу қажет. «AMANAT» партиясы фракциясының мүшелері, депутаттар Н. Сәрсенғалиев Интаграм:
https://instagram.com/nartay_aralbayu... Фейсбук: / nartai.sarsengaliyev
