VIDEO
Dáýletkereı – kúıshi-kompozıtor, kúı ónerindegi lırıkalyq baǵyttyń negizin salýshy. Ákesi – sultan Shyǵaı Nuralyhanov – Bókeı hannyń inisi. Ataqty mýzyka zertteýshisi, akademık Ahmet Jubanovtyń aıtýyna qaraǵanda, Dáýletkereıdiń týǵan jıeni, Keńes ókimetiniń tusynda ómir súrgen Naýsha Bókeıhanov kúıshiniń elý shaqty kúıin tartady eken. Dańqty sazger týraly qundy derekter bergen de sol kisi kórinedi. Dáýletkereı bala kezinde moldadan oqyp, musylmansha hat tanyǵan. Oryssha úırenip, oqı da, jaza da alatyn bolǵan. Kishkentaıynan-aq oqymysty bala atanǵan. Dáýletkereı orys jáne Eýropa mýzykasymen jastaıynan tanysqan degen joramal bar. Ol orystyń balalaıkasynda sheber oınapty. Sondaı-aq, gıtara men mandolınany da tarta bilgen. Dáýletkereı bala kezinen aǵasy Meńdikereı Bókeıhanovtyń tárbıesinde bolady. Jastaıynan ánge qumar bolǵan Dáýletkereı kóptegen ánshi-kúıshilermen tanysyp, dombyrashy Músiráliden Arynǵazy, Jantóreniń kúılerin úırenedi. Ol Orynbordan oqý bitirgen qazaq jastarymen baılanys jasap, Bókeı ordasyn basqarý jónindegi ýaqytsha keńestiń tóraǵasy G.V.Vashenkomen (1791-1869 jj.) dostasady. Dáýletkereıdiń noǵaı, sherkesh, qyzylqurt rýlaryna, keıin Bókeı ordasynyń búkil qalmaq bóligine sultan bolyp saılanýyna osy Vashenkonyń septigi tıedi. 1854 jyly Bókeı dalasyna kelgen orys geografıalyq qoǵamy ǵylymı ekspedısıasynyń quramyndaǵy sýretshi R.Cheredeev Dáýletkereıdiń sýretin salǵan. Dáýletkereı Reseıdiń Orynbor, Máskeý, Peterbýrg qalasynda bolyp, mádenı muralarmen tanysty. Ásirese, uly kompozıtor Qurmanǵazymen kezdesýi kúıshiniń ómirinde eleýli iz qaldyrdy. Dáýletkereıdiń turmystyq janrdaǵy, sondaı-aq "Jeldirme", "Tartys", "Ysqyrma", "Qosalqa", "Qyz Aqjelen", "Aqbala qyz", "Kórkem hanym", "Qarajan hanym", "Qudasha", "Muńdy qyz", "Jumabıke" sıaqty eıelder obrazynyń galereıasyn jasaǵan týyndylary dúnıege keldi. Orys mýzykasynyń áskerı marshtardyń áserimen "Vashenko", "Qos ishek", "Qońyr", "Topan", t.b. kúılerin shyǵardy. 1871 j. dosy Salyq Babajanovtyń qazasyna arnap "Salyq ólgen" atty joqtaý kúıin tolǵaıdy. Tógilgen áýen men sezim terber yrǵaqqa toly, shıyrshyq atqan "Bulbulyn" da osy tusta shyǵarady. Dáýletkereıdiń keıingi týyndylarynda tereń mazmun men kúrdeli psıhologızm basym. Bul qasıet halyq sımfonızminiń tamasha úlgisi sanalatyn "Demalys", "Tóndirme", "Kerilme", "Jiger" sıaqty kúılerinen aıqyn ańǵarylady ___________________________________ #Дәулеткерей #Охота #аңшылық #күй #домбыра #домбыраарнасы #қазақстан
