Ұлы дала аналары Болған ана Құлан ана Как выглядит женщина Алтын Орды #болғанана

Болған ана Армысыздар, «Өмір тамаша» арнасының құрметті көрермендері. Бүгінгі бейнеде Ұлытау баурайында орналасқан Болған ана кесенесі туралы айтпақпыз. Межеге Жезказған қаласынан шығып, Қызылордаға бағытталған тас жол арқылы жүріп отырдық. Жолай адамдардан жол сұрадық. Айтуынша дәл осы жолмен он бес жиырма шақырым жүргеннен соң алдымыздан шәйхана шығады. Сол жерден солға бұрылып екі өзеннің сағасына жетуіміз керек. Осылай жүріп отырып айтылған шәйханаға да жеттік. Келесі бағыт Сарысу мен Қаракеңгір өзендерінің тоғысқан жеріне жету. Алайда біз бетке алған кесене бұл өзендерден біршама қашықтықта орналасқан екен. Соған қарамай осы өзендерді өз көзімізбен көріп қайтуды жөн көрдік. Қаншама ғасырлық тарихымыздың куәсі болған қос өзен міне, осы. Өзендерді артқа тастап кері қарай үш жүз метрдей жүріп, көлік ізі түскен сүрлеу жолмен солға бұрылдық. Алыстан биік шатқалда орналасқан Кесене де көрінгендей болды. Ол жер Қаражар шатқалы деп аталады екен. Он шақырымдай жүріп, межеге де жеттік. Болған ана күмбезі - ортағасырлық сәулет өнері ескерткіші 1990 жылы алматы архитектура және құрылыс институтының экспедициясыЕскендір Байтеновтың жетекшілігімен зерттеу жүмыстаырн жүргізген. Кесененің қас беті аркалы порталды, кірер аузының айналасы қуыстана қаланып, қабырғаның өрнегі ретінде жасалған.Бөлменің қабырғалары күмбез шеңберіне өтер тұсында бұрыштары аркалы тромбты тәсілмен өрілген. Тромб қолтықшалары қосарланып, кірпіштің қиғаштау бұрышын шығара қалау арқылы өрнектелген.Тарихи деректерде күмбездің түсі ақ түсті болған деген мәліметтер бар. Қазір ол ақ түсінен айырылып, күйдірілген қызыл кірпіші ғана қалған. Болған ана жайлы түрлі аңыздар бар. Бірінде Болған ана Алаша ханның келіні деп айтылса, келесі бір аңызда осы жерде жоңғарлар пайда болғанға дейін шамамен он бесінші ғасырдың басында Болған есімді билеуші әйелдің өмір сүргені жайлы айтады. Тағы бір аңызда Болған ана Талмас әулиенің бәйбішесі болған деседі. Әйтсе де бұл аңыз ғана. Соңғы жылдарда жүргізілген археологиялық зерттеулер барысында кесенеде он үшінші ғасырда өмір сүрген орта жастағы әйел адамның жатқандығы, және алтын сырғасы, алтын тостағаны, салтанатты киім кешегімен қоса жерленгендігі анықталып отыр Бұл зерттеулер 2018 жылы ұлттық музейдің жауапты ғылыми қызметкері археолог Айбар Қасеналінің жетекшілігімен жүзеге асты. Ғалым бұған дейінгі тарихи деректерде Болған ананы Шыңғыс ханның қызы немесе келіні деп айтылып келгенін, бірақ соңғы жылдардағы генетикалық сараптаманың алдын- ала зерттеу нәтижесінде ол Жошы ханның қызы деген болжамды келтірді. Мына бейнеде гиперреалист – мүсінші Айдос Есмағамбетов Болған ананың жаңғыртылған түп нұсқасын жасап шыққан. Ғалымдар жасаған антропологиялық бейнені негізге алған мүсінші Болған ананың жасын қырық бестер шамасында, бойының ұзындығы 165 см болып шыққанын айтады. Болған ана кесененсінен он бес метрдей қашықтықта сәулеті жағынан бірдей етіп тұрғызылған, бірақ көлемі кішірек Құлан ана кесенесі орналасқан. Құлан ана жайлы да түрлі аңыздар бар. Оны Шыңғысханның замандасы, жорықта бірге жүргендігі туралы айтылады, Бір аңыздарда Құлан ананы Жошы ханның ажалына тікелей қатысты деп те айтады. Қалай болғанда да бұл екі кесене айналадағы қорымдардан әлдеқайда биікте орналасып, зәулім етіп тұрғызылуы тарихымызда елеулі аналардың болғанының айғағы. Бүгінде бұл кесенелер зиярат ету мен туризмнің нысаналары болып саналады. Осымен сапарымыз аяқталды, Арнаға жазылыңыздар, Келесі кездескенше аман-саулыөта болайық. #өміртамаша #болғанана #тарих #ұлыдала #ұлытау #құлан ана #сакральныеместаказахстана #тарих