Жұма уағыз/Тәуелсіздік-ең қымбат қазына/Қонақбаев Ғалымжан/ABU BAKIR SYDDYQ мешіті/Жаңатас қаласы

Жаратқан Алла Тағалаға сансыз мадақ, ардақты Пайғамбарымыз Мұхаммед Мұстафаға көптеген салауат пен сәлем жолдаймыз. Аса рақымды, ерекше мейірімді Алланың атымен бастаймын. Тәуелсіздік – халықтың рухы, елдіктің белгісі, ұрпақтың ең қымбат мұрасы. «Тәуелсіз» деген сөз – дүниежүзіндегі ең асқақ әрі өте ардақты ұғымдардың бірі. Ол – еркіндіктің, теңдіктің, бейбіт өмірдің баламасы, ата-бабамыз білектің күшімен, найзаның ұшымен қорғап, ұрпағына аманат еткен баға жетпес құндылық. Тәуелсіздік – мыңдаған жылдар бойы азаттықты аңсаған ата-бабаларымыздың ақиқатқа айналған арманы. Бұл – Қазақ елінің ғасырлар бойы жасаған жанқиярлық күресінің нәтижесі, аналарымыздың көз жасына лайық Алланың берген ұлы сыйы. Бүгінгі таңда Қазақстан – шекарасы шегенделген, діні мен тілі айқындалған, мемлекеттік рәміздері мен ұлттық ұстанымдары бекітілген, әлем мойындаған тәуелсіз мемлекет. Өзінің төл мәдениеті мен ғасырлар бойы қалыптасқан салт-дәстүрін дәріптеп, жаңғырта білген ел ретінде әлемдік сахнада өз орнын айқындады. Отанға деген осынау шексіз махаббатты қазақтың ақиық ақыны Мұқағали Мақатаев қандай дәл әрі мөлдір етіп жырлайды десеңізші: Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем, Ағынды өзен, асқар тау, гүлін сүйем. Мен оның қасиетті тілін сүйем, Мен оның құдіретті үнін сүйем. Бұл өлең – жер мен елге, тіл мен рухқа арналған жүрекжарды үн, бұл – азаттыққа деген іңкәр жүректің жан дауысы. Осындай терең мағыналы шығармалар тәуелсіздіктен бұрын да, кейін де ұлт жадынан өшпестей орын алып, елдік сананы оятатын әдеби рухани мұраға айналды. Қазақ әдебиетінде отансүйгіштік, еркіндік, рухани тәуелсіздік тақырыптары әрдайым өзегін үзбей жалғасып келеді. Себебі ел болмысы – сөзінде, ал сөздің шыңы – осындай жырлардан табылады. Өлеңнің жалғасында: Бар жәндігін сүйемін қыбырлаған, Бәрі маған: «Отан!» деп сыбырлаған... Жаным менің, Кеудемді жарып шық та, Бозторғайы бол оның шырылдаған! Мұндағы «бозторғай» – еркіндік пен таза табиғаттың нышаны. Ол кең далада еркін ұшып, әсем үнімен тыныштық пен бостандықты бейнелейді. Ақынның «кеудемді жарып шық та, бозторғайы бол» деуі – жанын Отанға арнап, халықтың мұңын нәзік те айқын үнмен жеткіз дегені. Бұл – азаттық жолында жан-тәніңмен шырылдап, рухани еркін болуға үндейді. Осылайша, өлеңде тәуелсіздіктің көркем бейнесі мен рухани мәні терең ашылған. Иә, тәуелсіздік тек тарихи дерек емес, ол – жүректерде тірі тұрған, әдебиетте терең өрілген, рухта мәңгілік сақталған ұлы ұғым. Сол ұғымды сақтау мен ұлықтау – бүгінгі ұрпақтың қасиетті борышы. Бірінші: тәуелсіздік – Құдайдың берген ұлы нығметі Алла Тағаланың құлдарына берген нығметтері шексіз, оларды түгел санау мүмкін емес. Ризық-несібенің түрлері де сан алуан әрі әрқилы. Алла Тағала қасиетті Құранда: وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ «Егер Алланың нығметін санайтын болсаңдар, санына әсте жете алмайсыңдар. Шүбәсіз, Алла (қанша күнә жасаса да, тәубесіне келген құлдарына) өте кешірімді, ерекше мейірімді», – деген («Нахл» сүресі, 18-аят). Ризық тек мал-мүлікпен шектелмейді. Жаратушы Жаббар иеміздің адам баласына берген үлкен нығметтерінің бірі ол әртүрлі ұлт және ұлыстарға, руларға бөлуі. Алла Тағала қасиетті Құранда: يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ «Уа, адамдар! Шүбәсіз, сендерді бір ер мен әйелден жараттық. Сондай-ақ сендерді бір-бірімен танысып, табысуларың үшін сан алуан ұлыстар мен руларға бөлдік. Біле-білсеңдер, Алланың алдындағы ең ардақтыларың – ең тақуаларың. Шүбәсіз, Алла барлық нәрсені толық білуші, бәрінен толық хабардар», – деген («Хужурат» сүресі, 13-аят). Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) өмірдің шынайы байлығы мен бақыты қайда екенін айқындап берген. Әрбір адам баласы таңды аман-есен, тыныштықпен қарсы алса, яғни өзі, отбасы мен жақындары да қауіпсіздікте, дендері сау, ауру-жарақаттан алшақ және күнделікті күн көрісіне жарайтын нан-несібесі болса, сонда ол адамға бүкіл дүние өз байлығын сыйлағанымен тең болатындығын үйреткен. Ардақты Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) өзінің хадисінде: مَن أَصْبَحَ مُعَافًى فِي بَدَنِهِ، آمِنًا فِي سِرْبِهِ، عِندَهُ قُوتُ يَوْمِهِ، فَكَأَنَّمَا حِيزَتْ لَهُ الدُّنْيَا «Кімде-кім таңды дені сау, қауіпсіз ортасында, бір күндік азығы бар күйде атырса, ол – бүкіл дүниенің игілігі өзіне түгелдей берілгенмен тең», – деген (имам Термизи). Нағыз байлық – амандық, саулық және жеткілікті ризықта. Бұл үшеуінің бар болуы үлкен нығмет, әрі олардың қадірі ерекше болады. Жүрек жылу сыйлайтын шынайы бақытымыз қарапайым әрі асыл нығметтерде екені анық сезіледі. Жүрек тыныштығын да, жанымыздың азығын да, өзіміздің, отбасымыздың, туған-туыстардың амандығын, ел-жұртымыздың қауіпсіздігін де бір жерде тоғыстыратын ең негізгі, әрі ұлы нығмет ол – жеріміз бен еліміздің амандығы. Халқымыздың «Отан – оттан да ыстық» деп айтуының мән-мағынасы да осында. Жалғасы: