Сенаторлар мемлекетімізді кепілге қойып, миллиардап қарыз аларда Ұлттық қорды кепілдендірілген резерв ретінде пайдалана беруді қою керек деді. Жоғары Палата депутаттары Қазақстанның сыртқы қарызы қазір 22 триллион теңгеге жетті деп дабыл қағып отыр. Ал, Үкіметтің сыртқы берешегі, мемлекет пен алпауыт ұлттық компаниялардың қарызы 37 миллиард доллар. Сенаторлар сыртқы қарызымыздың көбейіп кеткенін ақшаны негізінен оңды-солды жұмсап отырған ұлттық компаниялармен байланыстырады. Бұдан бөлек, тағы бірнеше себебін атады. Бұл туралы әріптесім Айбар Төлжанұлы айтып береді. Сенаторлардың есебінше үкіметтің 52 мемлекеттік сыртқы қарызы бар. Сомасы 12 миллиард 2 жүз миллион доллар. Бұл миллиардтардың 80 пайызы ғана игерілген. Депутат Нұрлан Бекенов әзірге қарыз алуда "қой дейтін қожа болмай" тұр дейді. Алуын алады, ал қайда жұмсалып жатыр оған ешкім бас қатыра қоймайды. Мысалы, Қазмұнайгаздың бір еншілес компаниясы өз қаржысы бола тұра осыдан 5 жыл бұрын 300 миллион долларды үш жылға қарызға алған. Бір қызығы, компания қарызды дивиденд төлеуге, яғни, акционерлік қоғамның пайдасынан акционерлерге жыл сайын табыс төлеп отыру үшін рәсімдеген. Сенаторлар осындай мақсатсыз мемлекеттік қарыз алу фактісі көп деп отыр. НҰРЛАН БЕКЕНОВ, ҚР Парламенті Сенатының депутаты: – Білім және ғылым министрлігінің "технологияны коммерциализациялау" жобасына шақырылған сарапшылардың 117 мың долларға берген ұсыныстары жүзеге аспаған. Стратегиялық жоспарлау және реформалау агенттігі "ұлттық статистикалық жүйені жетілдіру" деген жобамен 22 миллиард 9 жүз миллион доллар қарыз алған. Алайда, ол ақша агенттіктің қызметіне бөлінген. Ақшаны мақсатсыз жұмсағаны аздай сырттан қарыз аларда жауаптылар халықаралық ұйымдармен бекіткен шарттың мерзімін созады, берешекті кешіктіреді. Кешіктіргені үшін тағы да қарызға батады. Жосықсыз қарыз алуды тоқтату үшін сенаторлар Үкімет басшысынан келісімшарттар мен қарыз алу процесін үнемі бақылауды сұрап отыр. Ақша алмас бұрын мақсатын әбден зерттеп, жобалық-сметалық құжатты нақты ережемен бекітіп, барлық бағыттағы шығынды есептеуді ұсынды. Былайша айтқанда, 7 рет өлшеп бір рет кесіп, қарыздың парызын ойлау керек. Ал, экономист Мақсат Халық егер бюджеттің әрбір тиынын өз мақтсатына жұмсайтын болсақ, сырттан қарыз алудың қажеті жоқ дейді. МАҚСАТ ХАЛЫҚ, экономист: – Мысалыға Азия Даму банкінен не үшін алды 1,5 млрд доллар? Не үшін керек болды? Соның нақты мәніне үңілу керек. Егер де ол нақты бір мәселені шешсе, әлеуметтік маңызы бар жобаларға арналған болса, онда иә. Онда рұқсат етуге болады. Міне, мысалыға бюджеттің осындай тиімсіз шығындарының бәрін кесіп тастайтын болсақ онда сырттан қарыз алудың да маңыздылығы болмайды негізінде. Экономист Мақсат халық қазір Қазақстанның барлық сыртқы қарызы 165 миллиард долларға жетті деп отыр. Экономиканы дамыту үшін қарыз алу қалыпты жағдай, ал ұлттық компаниялардың қарыз алып, мақсатсыз жұмсауы экономиканы тұралатады дейді. Сенаторлардың мемлекеттік қарыз алуға бақылауды күшейтейік деген бүгінгі ұсынысын Үкімет құп ала ма, әзірге белгісіз. Айбар Төлжанұлы, Дидар Елеуов Бізді әлеуметтік желіде оқыңыздар: Youtube - / @informburo31kanal Facebook - / informburo31 Instagram - / informburo31 Vkontakte -
https://vk.com/informburo31 TikTok - www.tiktok.com/@informburo31 WhatsApp Информбюро +7 777 331 31 31 #СыртқыҚарыз #Қазақстан #резерв #ҰлттықҚор
