Қазақ тілі қашан тәуелсіздік алады? / Батырболат Айтболатұлы / Ана тіл мен мына тіл #5

«Ана тіл мен мына тіл» подкасы тіл төңірегіндегі мәселелерге тоқталады. Қазақ тілі қашан толыққанды мемлекеттік тіл болады? Жаңа заманның сұранысына жауап беретін қазақ тілі қандай болуы керек? Бұрынғы өзіміздің ана тілімізден алыстап кетпейміз бе? Уақыт өткен сайын неден ұтып, неден ұтылып жатырмыз? Осы секілді сұрақтарға жауап іздейтін подкастың бесінші қонағы – филология ғылымдарының кандидаты, Мәжілістегі редакциялау-сараптама бөлімінің меңгерушісі Батырболат Айтболатұлы. Бірінші қонағымыз академик Шерубай Құрманбайұлы болған, оның сілтемесі мінекей:    • Тіл мәселесімен тек ғалымдар ғана айналысу...   Екінші қонағымыз диктор Мұхамедәли Болатұлы болған, оның сілтемесі мінекей:    • «Все, поехали!» деген режиссерден не күтуг...   Үшінші қонағымыз режиссер Мұрат Есжан болған, оның сілтемесі мінекей:    • Кинодағы қазақ тілі қандай болуы керек? / ...   Төртінші қонағымыз редактор Назгүл Қожабек болған, оның сілтемесі мінекей:    • Қазақ тілі қала ма, «қазақтық тіл» қала ма...   00:00 Шымылдықашар 00:00:13 Кіріспе 00:01:13 Мемлекет қазақ тілін қай мекемелер арқылы қолдайды? 00:03:32 Мемлекет қанша жерден қолдап жатса да, мәселелер неге шешілмейді? 00:05:11 Қазақ тілін не дамытамыз, не құртамыз, не осылай өлі мен тірінің ортасында ұстап отыра береміз 00:06:39 Біз кімбіз, олар кім? 00:10:16 «Барлық құжат алдымен орысша жазылады» 00:11:03 Саясаттың тілге тигізген зияны туралы 00:13:16 Абай мен алаш зиялылары үлкен шаруа бітірді, біз неге алға жылжи алмай қойдық? 00:17:24 Ғалымдар мен ақын-жазушылар неге қайраткер емес? 00:19:28 Ұлттық намыc клиникалық өлім ахуалында 00:22:22 «Қылмыстық кодекс» деген сөз туралы 00:24:28 «Бір сөзді болса да түзету оңай емес» 00:26:57 Ғылыми және шығармашылық интеллигенция шенеунікті көрсе, құрдай жорғалап кетеді 00:28:10 Жеңіп жатқан адам өз еркімен жеңілмейді 00:28:47 «Орыс тілімен күн көріп отырған мыңдаған адам бар» 00:29:35 Терминком туралы 00:30:51 Жүсіпбектің 99 жыл бұрын жазған мақаласы туралы 00:32:19 Терминдер қалай бекітіледі? 00:36:38 Мәселені шешудің бір жолы туралы 00:39:11 «Белден басу» туралы 00:40:27 «Мемлекеттік сатып алу» деген сөз туралы 00:41:28 «Қоғамдық тамақтандыру» деген сөз туралы 00:50:40 Екі сөздің төрт түрлі жолмен байланысуы туралы: қияли кино, Абай жолы, абай домбыра, хандық дәуір. 01:00:26 Ғалымдардың зерттеуі мықты, бірақ өмірден алшақ жатыр 01:03:37 «Әркім қолынан келгенін істеуі керек» 01:03:57 Акваөсіру туралы 01:04:24 «Терминнің бір шарты – атау болуы керек» 01:08:59 Үлкен интелектуал ойын жүріп жатыр 01:11:17 Түзелу қарқыны мен бұзылу қарқыны туралы 01:12:26 «Точка возвратадан» өтіп кеткен жоқпыз ба? 01:15:21 Заңды қазақша жазу үшін, оған әуелі дайындалуымыз керек 01:16:01 Қазақшасы жақсы адамдар тілдің мүддесі үшін қызметке ұмтылуы керек 01:22:40 Қойшыға қой бағуды үйретпеу керек, ол жерге дұрыс қойшыны алу керек 01:23:51 «Шет тілден келген сөздерді сол күйінде ала беруге болмайды» 01:27:25 Пікір бір жерден шықпаса да, мүдде бір жерден шыққан жағдайда бірігу керек 01:28:18 Қазір бар кейбір сөздер отыз жыл бұрын ғана қолдан жасалған 01:30:19 Биліктегі адамдар шешімді қалай қабылдайды? 01:30:59 Тірідей піскен бақаға ұқсаймыз 01:32:59 Хаттама 01:34:09 Шығарылымның демеушісі Zigi-Zagi сусыны 01:34:40 Бізге студия ұсынған Qdesign