ШӘМІЛДІ ҒАШЫҚ ҚЫЛҒАН «ӨРІКГҮЛ»

Сағындырған сол бір ән ШӘМІЛДІ ҒАШЫҚ ҚЫЛҒАН «ӨРІКГҮЛ» 1979 жылдың қазан айы. Алматының саржағал, қызыл-күрең күзі. Алатау бөктері алуан түске боялып, қала көшелерін, жол жиектерін үлкендігі түйе табанындай сарала жапырақтар жауып тастаған. Алып теректердің ұшар басынан қалықтай жерге құлаған жапырақ жауынында толас жоқ. Алатау күзінің осындай толықсып, тамылжып тұрған бір күнінде Алматы әуежайына Москвадан самолет кеп қонды. Алып лайнердің оң жақ бүйіріндегі үлкен траптан көптеген жолаушылар қатарында ерлі-зайыпты екі адам түсіп келе жатты. Олардың бірі мамандығы жөнінен металлург, бірақ қалың қазақ еліне дарынды ақын, композитор ретінде танылған Кәкімбек Салықов болса, екіншісі оның асыл жары Мариям апай еді. Кәкімбек аға бұл кезде Москвада, КПСС Орталық Комитетінде нұсқаушы болып істейтін. «Аққу жеткен» атты әнімен, «Жезкиік», «Ұларым» секілді әндерге жазған өлеңдерімен ел жүрегінен орын алған кезі. Екеуінің Алматы топырағына табаны тиюі мұң екен, алдарынан Шәміл інілері шыға келді. Кәдімгі композитор Шәміл Әбілтаев. Кәкең сөзін жазған «Ұларым» әнінің авторы. Екеуінің осы әні күллі қазақ елінің көгінде құстай қалықтап жүрген кезі еді бұл. Сағыныса көріскен жандар ұзындығы есік пен төрдей сары «Волгаға» жайғасып, Шәкеңнің үйіне тартты. Жол бойы әңгімелерін айтып тауыса алар емес. Кәкең ара-тұра Алматының күзгі көрінісіне тамсана қарап қояды. Сөйтіп отырып, үйге де келіп қалыпты. Табалдырықтан аттаған бойларында қонақтарды асыл дидарына иман нұры ұйыған, ибалы, ізетті келіншек қарсы алды. Бұл Шәміл ағамыздың асыл жары Өрікгүл апамыз болатын. Кәкең Шәміл інісін көптен бері білсе де, оның шаңырағына келудің сәті бірінші рет түсіп тұр еді. Өйткені Кәкімбек аға Москвада ұзақ жылдардан бері қызмет істейтін. Орталық Комитеттің жұмысы белгілі ғой, «басы артық» жүріске мұрша берер ме. Сонымен, сол күні Өрікгүл апамыз жайған ақ дастарханның басы кішігірім тойға айналды. Одан қала берді күздің ұзақ түні күй тыңдау, ән айтумен өтті. Не керек, Кәкімбек аға мен Мария апай інілері мен келіндеріне дән риза болып аттанды... Арада бірнеше күн өткенде Кәкең Москвадан Шәмілдің үйіне телефон соқты. Шәмілжан, мен бір өлең жаздым. Өрікгүл келініме арнап. Жарың жақсы екен. Бағыңа келген жан екен. Ол сенің келіншегің ғой, өлеңді «Өрікгүл» деп атағанымды қаймана жұрт түсінбей қалмасын деп табиғаттың гүлін символ етіп алдым. Алатау баурайында өрікгүл, қаршагүл деген гүлдер өседі. Өлеңде Өрікгүл образы осы гүлдермен астасады. Кәне, оқиын, тыңдап көрші, - деді де, мына шумақтарды тамылжыта оқыды: Төгілсе тіршілікке көрік гүлден, Гүлдер көп жер бетінде көріп, білген. Қаршагүл, барша гүлден ерте жетер, Гүл аспас Алатауда өрікгүлден. Көктемнің келбетіне дара ғашық, Өспейді өзге гүлмен араласып. Өрікгүл ерте туған сәуір гүлі, Алғашқы кездескендей бала ғашық. Көк аспан жұлдыз жаққан кезіндей боп, Тұтанған жас жүректе сезімдей боп. Өрікгүл елжіретті ең алғашқы, Қалқаға сүйдім деген сөзімдей боп... Өлеңді тыңдап тұрып Шәмілдің көзінен жасы ыршып кетті. Ағаға рахметін жаудырып, мәтінді қағазға жазып алып, телефон тұтқасын қойғаны сол еді, жүрегін бір әсем әуен кернеп бара жатқанын сезді. Мұның не сезім екені композитор үшін белігілі ғой, дереу домбырасын қолына алды. Кеудені буып, толғағы жеткен әуенді ендігі ірке алмады, оған өлең сөздерін қосып, өзінің қоңыр дауысымен бебеулете жөнелді. Шәмілдің шабыт экстазына көтерілген кезінде ұстазы Қали Жантілеуов құсап айналасын қыран көзімен шолып отыратыны бар. Сөйтіп оң жағына жалт қарағанында табалдырықтан имене аттаған күйі әнді сілтідей тына тыңдап тұрған Өрікгүлге көзі түсті. Боталаған қос жанары қуаныштан шырадай жанып тұр екен. Міне, осылайша «Өрікгүл» деген тамаша ән өмірге келді. Ән шықаннан кейін Кәкімбек аға оған мынадай қайырма жазды: А-а-а-ай! Гүлдеді өрік тал, Ақ гүлде көрік бар. Ақ гүлде ақ сезім, Алғашқы пәк сезім, Не деген жақсы еді, Досым-ау, көріп қал, көріп қалшы!..