"Әттең, тонның келтесі-ай". Орындаушы Ғалымжан Құрманов (1953 - 2012)

Ғалымжан Құрманов 1953 жылы сәуір айында Амангелді ауданы, Үрпек ауылында дүниеге келген. Музыкаға әуестігі бала күнінен байқалған Ғалымжанның қабілетінің одан әрі дамуына белгілі музыка маманы Төкен Елтебаев ықпал жасайды. Бірнеше музыкалық аспапта ойнай беретін талантты өнерпаздың халыққа кеңінен танылуына Торғай облыстық филормониясы мен Қазақстандағы тұңғыш фольклорлық-этнографиялық «Шертер» ансамблінің құрамында болуы әсер етеді. 1978 жылы осы «Шертердің» көркемдік жетекшісі болған Ғалымжан ансамбльдегі қызметінен қол үзбей жүріп П.И.Чайковский атындағы музыка училищесінде білім алады. Оның бастауымен «Шертер» ансамблі тұңғыш рет қамыс сырнай, үскірік, жетіген, сазсырнай, мүйіз тоқылдауық секілді қазақтың көне аспаптарын сахнаға шығарды. Ғалымжан Құрманов 1970 жылы В.И.Лениннің 100 жылдығына арналған республикалық фестивальдің, 1977 жылы «октябрь жастығы» ұранымен өткен республикалық телевизиялық байқаудың, 1985 жылы жеңістің 40 жылдығына арналған бүкілодақтық фестивальдің лауреаты болды. 1979 жылы Қазақстан өнер шеберлерімен бірге Польшада өткен Қазақстан мәдениет күндеріне қатысты. «Шертер» ансамблінің құрамында Қарақалпақ АССР, Тува АССР, Якутия, Өзбек ССР-де, КНДР, Вьетнам, Филиппин, Жапония мемлекеттерінде, өнер көрсетті, Москвада өткен Бүкілдүниежүзілік жастар мен студенттердің он екінші фестивалінің мәдени іс-шараларына қатысып, алғыс хатпен марапатталды. 1983 жылы Ғалымжан Құрмановтың орындауындағы әндер «Ардақ» деген атпен жеке күйтабаққа басылып шықты. «ҚР еңбек сіңірген әртісі» атағын алған Ғалымжан тек орындаушылықпен ғана шектелмей, ақындығымен, сазгерлігімен де танылып, 60-тан аса ән шығарды. Ғалымжан 2012 жылы ауыр науқастан қайтыс болды. Ғалымжан Құрмановтың 1983 жылы шыққан «Ардақ» атты күйтабағында «Ардақ», «Әттең тонның келтесі-ай», Жаяу Мұсаның «Көкаршын», Біржан салдың «Жанбота» әндері басылған. «Әттең тонның келтесі-ай» әні Торғай өңірінде «Бикеш-ай» деген атпен де айтылады. Бұл әнді Ғалымжанға дейін халық ақыны Нұрхан Ахметбеков, Торғай-Амангелді-Әулиекөл ауданаралық колхоз-совхоз театрының белді әншілерінің бірі Ізтай Айтмұхамбетовтер орындаған. Әнді Төкен Елтебаев Ізтайдан жазып алып, кейін Ғалымжанға орындатқан. Әттең тонның келтесі-ай Сауқым-сауқым ағашқа асылайық, еркесі-ай, Балалықты біз тастап қосылайық, еркесі-ай. Жеңгең келсе жеңген өзің, Бейнетіне көнген өзің, Қосылайық, еркесі-ай. Сен емес пе ең маған теңдес, Сен көнгенмен әкең көнбес, Әттең, тонның келтесі-ай. Ақ отаудың түңдігін ерте ашарсың, еркесі-ай, Шаймамықтың шетінен көрпе ашарсың, бикеш-ай. От жағарсың, шай қайнатып, Әлдилерсің бала ойнатып, Әттең, тонның келтесі-ай. Сен емес пе ең маған теңдес, Сен көнгенмен әкең көнбес, Әттең, тонның келтесі-ай. Сөйте-сөйте ақша бет әжім басар, еркесі-ай, Ине сабақ көрмей көз назырқарсың, бикеш-ай. От жағарсың, шай қайнатып, Әлдилерсің бала ойнатып, Әттең, тонның келтесі-ай. Сен емес пе ең маған теңдес, Сен көнгенмен әкең көнбес, Әттең, тонның келтесі-ай.

Смотрите также