ҮШ БӘЙТЕРЕК - ҚАЗАҒЫМНЫҢ БЕТ-БЕЙНЕСІ…

«Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы, Қиыннан қиыстырар ер данасы. Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп, Теп-тегіс жұмыр келсін айналасы.»– деп Абай атамыз айтқандай ақындық, жазушылық үлкен өнер, тағылымы мен тәлімі зор жауапкершілікке толы іс.Әр заманда да әдебиеттің алатын орны ерекше.Қазақ әдебиеті болсын, әлем әдебиеті болсын оны тудырушы– ақын- жазушылар.Жиырмасыншы ғасыр қазақ әдебиеті үшін жеңісті де жемісті ғасырлардың бірі болды.Ғасырдың басы Бес арысымызбен басталып,Үш бәйтеремізбен жалғасты.Олардың ақындық, жазушылық қарымдарынан бөлек саясаттағы іскерлігімен халықтың ыстық ықыласына бөленген тұлғалар.Әр уақытта да «Әдебиет» саласындағы тұлғалар саясатпен айналыспай қоймаған. Бүгінгі қозғайтын тақырыбымыз Үш Бәйтерек, С.Сейфуллин, І. Жансүгіров, Б. Майлин. 1) Сәкен Қазақ КСР жазушылары одағының негізін салушы. С. Сейфуллин-1922—1925 жылдардағы Дала өлкелік СовНарКомның Төрағасы қызметін атқарды. Яғни Премьер-министр атағы. Сейфуллиннің өмір жолына қарасақ «Тар жол тайғақ кешуден» құралған. «Аққудың айырылуы» «Көкшетаудай» сырлы сезімге құрылған поэмалардың авторы. Абылай хан мер Кенесарының тарихын өлең сөзбен жеткізуші. Әдеміліктің символы десек те артық айтқан емес. Сейфуллин атамыздың әдебиеттегі жақын бауыры болған С. Мұқанов Сәкенді спортпен тұрақты шұғылданатын, тамақты аса аз, әрі талғап жейтін, үстіне жағымды иісті әтір себетін сері деп сипаттайды. Оның қаламынан туған әр туынды әдемілікті шақыратындай. Сонымен қатар Көкшетау, Тау ішінде сынды өлеңдеріне әнін жазып өзі шырқап айтқан екен. 2)І. Жансүгіров Поэманың Құлагері еді. Құлагер поэмасы көңілге өтімді, тілдік оралымдарға бай шығарма.Сонымен қатар Жансүгіров шығармашылығында«Күй, Күйші, Дала» атты көлемді поэмалары бар. Сонымен қоса А. Пушкиннің «Евгений Онегин» романын алғаш қазақ тіліне аударған да осы Ілекең. 1934-1936 жылдары Қазақ КСР жазушылар одағына басшылық етті. Қазақтың кең сахарасы жайлы жырлаған Ілияс өзінің шығармашылығында осынша мол мұра қалдырды. 3)Бейімбет Майлин аса бір салмақты, қой ауызынан шөп алмас жуас адам болған деседі. Жазушының қаламынан туған әр шығарма сол кездегі қазақтың ауыр тұрмысын бейнелейді. Әсіресе әйелдер теңсіздігі, байдың кедейді қанауы секілді жайттар. «Даудың басы Дайрабайдың көк сиыры; Әй Мырқымбай; Ауыл молдасы» сынды әңгіме жинақтары бар. Үш бәйтерегіміздің тарихымыз бен әдебиетімізде алатын орны ерекше. Қазақтың кең, сайын даласына көсіле шапқан тұлпардай еркін бұл үшеуінің еңбектері орасан зор. Осы бір ретте Үш бәйтерекке арнап шығарған мынадай өлеңіммен қорытынды жасағым келіп отыр: Үш бәйтерек қазағымның бет-бейнесі, Бар қазаққа үшеуінің жетпейме ісі?! Тек тұрмаққа жүрмеді текті үшеуі, ОГПУ: «жазықты»- деп тергейме ісін?!

Смотрите также